ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (RBI) ਨੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੰਡਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ ਗਾਹਕ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਸਰਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ₹15 ਲੱਖ ਤੱਕ ਦੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ₹15 ਲੱਖ ਤੱਕ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਇਹ ਸੀਮਾ ਸਹਿਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ (ਸਰਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ) ਲਈ ₹5 ਲੱਖ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। RBI ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀਆਂ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਮ੍ਹਾਂ ਲਾਕਰਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਿਰਾਸਤ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਬੈਂਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਮਿਆਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਢਾਂਚਾ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਰਕੂਲਰਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼, ਸੀਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਿਯਮ 31 ਮਾਰਚ, 2026 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਿਨਾਂ ਨਾਮਜ਼ਦ, ਸਰਵਾਈਵਰਸ਼ਿਪ ਕਲਾਜ਼, ਜਾਂ ਵਸੀਅਤ ਦੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਲਈ – ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਅਦਾਲਤੀ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਵਿਵਾਦਿਤ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ – ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਅਵਾ ਫਾਰਮ, ਮੌਤ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਦਾ ਵੈਧ ਪਛਾਣ ਸਬੂਤ, ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਬਾਂਡ, ਅਤੇ, ਜੇਕਰ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੋਰ ਵਾਰਸਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬੇਦਾਅਵਾ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾ ਕੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾਅਵਿਆਂ ਲਈ ਤੀਜੀ-ਧਿਰ ਜ਼ਮਾਨਤੀ ਬਾਂਡ ਦੀ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।
RBI ਨੇ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਮ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬੈਂਕਾਂ ਲਈ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਲਾਕਰਾਂ ਅਤੇ ਸੇਫਾਂ ਲਈ, ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਅਵੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੂਚੀਬੱਧਤਾ ਦੀ ਮਿਤੀ ਤਹਿ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
